نحوه ریشه زنی و ترمیم ریشه فرش ماشینی و دستباف
ریشه فرش چیست و ریشه زنی را چه کسی انجام می دهد؟
معمولا ریشه‌های فرش به علت در راس قرار گرفتن و آزاد بودن، بیشتر در معرض آسیب و کثیفی قرار دارند. ریشه زنی در صورتی که آنها از بین رفته باشند توسط کارخانه‌های قالیشویی انجام می‌شود.
ریشه‌ها معمولا در فرش‌های دستباف از نخ‌هایی که به دار قالی آویخته شده بود برش زده می‌شد و نخ اضافی برای بالا بردن مقاومت قالی تازه بافته شده بود. ادامه‌ی این داستان همچنان در نمونه‌های ماشینی و ابریشمی نیز مانده است.
در فرش‌های ماشینی ریشه به صورت مجزا دوخته می‌شود. در صورت از بین رفتن آنها می‌توانید آن را به کارخانه‌های قالیشویی بدهید تا برایتان ترمیم یا همان ریشه زنی قالی انجام پذیرد. انجام این کار روی فرش هزینه‌ی زیادی ندارد و زمان زیادی نیز نیاز ندارد.
مزایا ترمیم ریشه فرش‌ها
تعویض و ترمیم آنها دارای مزایای زیادی می‌باشد. یکی از این موارد این است که هزینه‌‌های بالا در آینده را کم می‌کند. در برخی موارد تعمیر ریشه فرش به خاطر خراب شدن و پاره شدن آن نیست، و برای تناسب با دکوراسیون منزل و تغییر رنگ نیز انجام می‌شود. به برخی دیگر از این مزایا در ادامه اشاره می‌کنیم:
- پیش‌گیری از دچار آسیب شدن دیگر قسمت‌ها
- بالا بردن طول عمر فرش و عدم پوسیدگی
- کاهش نیافتن قیمت به دلیل خراب شدن ریشه
- حفظ شدن بافت طبیعی و حالت
ریشه زنی فرش در منزل
انواع ریشه‌ها
آشنایی با انواع ریشه فرش در نحوه انجام تعمیرات آن تاثیر زیادی دارد، تا کار به تمیزی انجام شود. همچنین این کار با روش‌های مختلفی و با دست و یا دستگاه انجام می‌گیرد، و انواع مختلفی دارد. این انواع متفاوت درجه استحکام متفاوتی را نیز دارا می‌باشند. و کارخانه‌ها و شرکت‌های مختلف بر طبق نیاز مشتری و فرش آسیب دیده، از تجهیزات خود برای ترمیم استفاده می‌کنند.
- ریشه گیس بافت
- پنجره‌ای
- حلقه‌ای
- گره‌دار
- ریشه اوریب
- توری
- ساده
وسایل لازم برای ترمیم ریشه‌های فرش
ابزار و وسایل مهم و مورد نیاز برای انجام ترمیم ریشه‌ها را در این قسمت برای شما آورده‌ایم:
- قیچی
این وسیله برای انجام این کار بسیار ضروری و واجب است. پس برای اضافه کردن نخ‌های چله و بریدن نخ‌های صدمه دیده، حتما از یک قیچی با کیفیت و تیز استفاده کنید.
- نخ بطلمه
این نخ لازم است استحکام و کیفیت خوبی داشته باشد، با استفاده از نخ بطلمه نخ چله را به فرش متصل می‌کنند.
- نخ چله
این نخ باید با رنگ، نوع و جنس نخ چله فرش مورد نظر یکسان باشد. زیرا از آن برای تعمیر ریشه استفاده می‌شود بنابراین پس از تعمیر نباید قابل مشاهده و تشخیص باشد.
- سوزن
برای این کار باید سوزن‌های مخصوص بافت فرش که برای اتصال ریشه‌ها استفاده می‌شوند را تهیه کنید. این سوزن به قالی‌ها آسیب نمی‌رساند و به راحتی از آن عبور می‌کند.
- دفتین
برای جذب شدن کامل ریشه‌ها به فرش، باید به آنها ضربه بزنید. برای اینکار از وسیله دفتین استفاده می‌شود.
آیا ریشه‌ی پاره شده‌ی فرش ماشینی قابل تعویض یا ترمیم در منزل می‌باشد؟
در صورت داشتن یک نخ و سوزن ضخیم می‌توانید این کار را در خانه نیز انجام دهید. در کارخانه‌های قالیشویی ترمیم ریشه فرش بوسیله یک دستگاه که همانند چرخ خیاطی می‌باشد انجام می‌شود.
ریشه قالی ماشینی اصطکاک با پا را به حداقل می‌رساند و از آنجایی که لبه‌ها آسیب پذیرترین بخش فرش هستند، با استفاده از ریشه و شیرازه دوزی این اصطکاک را به حداقل می‌رسانند. عموما برای اینکه زیر پا نمانند و سریع از بین نروند می‌توانید از همان روز اول که فرش را می‌خرید آن را با چسب پهن به صورت مرتب بچسبانید، تا هم تمیز بماند و هم پاره نشود.
در برخی قالی‌ها از ریشه زنی استفاده نمی‌شود و از یک دور دوزی برای بالا بردن مقاومت فرش استفاده می‌شود تا بافت قالی حفظ شود. این روش بسیار بهتر از روش ریشه زنی می‌باشد.
ریشه زنی فرش دستباف
ریشه بافی یا ریشه زنی قالی دستباف با ماشینی بسیار متفاوت می‌باشد. در دستباف بر خلاف ماشینی، از نخ خود دار قالی استفاده شده‌است و این تارها باعث مقاومت بالای بافت فرش می‌شود. در صورت از بین رفتن ریشه‌های دستباف می‌توانید آن را به کارخانه‌های قالیشویی بسپارید تا برایتان ترمیم کنند.
فرش‌های دستباف چون از نخ‌های طبیعی استفاده می‌شوند و درصد پلاستیک آنها نیز کم می‌باشد در مدت زمان کوتاه‌تری از بین می‌روند. برای ترمیم آن باید ابتدا نخ‌های پوسیده از لبه‌ی فرش جدا شوند و کار ترمیم ریشه بر روی آن انجام شود.
از روی نخ‌های ریشه می‌توان جنس بافت قالی دستباف را نیز متوجه شد. حتی میزان عمر و پوسیدگی فرش دستباف از روی ریشه‌های آن قابل تشخیص است. عمل ترمیم باید قبل از شستشو انجام شود. در هنگام شستن فرش، تارهای آن خود را جمع می‌کنند. هر چه جنس نخ، از پشم و پنبه باشد جمع شدن تارها بیشتر می‌شود.
در عمل ریشه زنی فرش‌های دستباف، با ایجاد تارهای سالم می‌توان آن را دار کشی کرد. در این حالت تارهای سالم به دار آویخته می‌شوند، قالی در این حالت در حالت کشش قرار می‌گیرد و به حالت اولیه بر می‌گردد. در صورتی که بافت فرش دچار پوسیدگی شده باشد عمل دار کشی نباید انجام شود زیرا باعث پارگی می‌گردد. برای انجام دارکشی حتما باید آن را به قالیشویی و افراد توانمند سپرد تا به آن آسیب نزنند.
ریشه بافی فرش و ریشه زنی
ریشه بافی فرش ماشینی
ریشه زنی فرش‌های ماشینی برخلاف دستباف با دست انجام نمی‌شود. تمام مدل‌ها با دستگاه‌های مخصوص دوخت انجام می‌شود. مشتری می‌تواند نخ مورد نظر خود را برای این کار انتخاب نماید. اما کارشناس ریشه بافی فرش خودش با تجربه و تخصصی که دارد می‌تواند شما را در این مورد به بهترین نحو راهنمایی کند.
برای ریشه بافی فرش ابریشم نیز از همان روش ترمیم قالی ماشینی استفاده می‌شود. اما نخ ابریشم با ماشینی متفاوت می‌باشد و از نظر هزینه نیز ریشه زنی ابریشم با ماشینی متفاوت می‌باشد.
نحوه ریشه بافی فرش ماشینی و دستباف
انواع و روش‌های متفاوتی برای ریشه زنی وجود دارد:
ریشه بافی متصل
در روش ریشه بافی متصل، تارهای تخریب شده را با قیچی مخصوص به صورت مرتب و با دقت از انتها جدا می‌کنند. سپس با استفاده از نخ چله با رج شمار مناسب شروع به وصل کردن آن می‌کنند. با نصب فرش روی میز کار مناسب این کار می‌توان آن را انجام داد. مزیت این کار این است که تارها به صورت سفت کار می‌شوند. در روش ریشه زنی متصل کاملا باید دقت شود تا تارها شل وصل نشوند.
ریشه بافی بطلمه
برای فرش‌هایی که تار و پود محکمی دارند و بافت آنها ریز می‌باشد، از روش ریشه بافی بطلمه استفاده می‌شود. از آنجایی که بافت آنها ریز می‌باشد در هنگام دوخت ریشه باید احتیاط لازم را به کار برد تا فرش آسیب نبیند و نخ به درستی در جایگاه خود قرار بگیرد.
ریشه بافی مغزی
ریشه دوزی قالی به روش مغزی به دو صورت انجام می‌گیرد:
در روش اول ابتدا نخ مخصوص چله که اندکی نازک تر از نخ چله قایل است را سوزن می‌کنند، دو سر نخ را به هم نزدیک می‌کنند.
در روش دوم سرنخی که سوزن دارد را به میخی که روبه روی قالی نصب شده گره زده می‌شود، سوزن را وارد اولین ردیف گره کرده و از چند رج بالاتر بعد از عبور از پود‌ها و گره‌ها آن را خارج می‌کنند؛ سپس به صورت مورب داخل ردیف کناری نموده و پس از عبور از گره‌های ردیف دوم آن را از لبه قالی خارج می‌سازند سپس سوزن را به دور میخ عبور می‌دهند و وارد ردیف سوم می‌سازند.
ریشه بافی مغزی نیازمند حساسیت و دقت بسیار بالاتری می‌باشد و از این روش خیلی کمتر از دو روش قبل استفاده می‌شود.
ریشه پنجره‌ای
در ریشه پنجره‌ای گره‌ها اغلب از جنبه زیبایی کار می‌شوند و برای زیبایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مدل پنجره‌ای برای فرش‌های ابریشمی و ظریف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نحوه ریشه پنجره اغلب به این شکل است که، ابتدا تارها گره نخودی و یا حتی دو گره انجام داده می‌شود؛ و بعد از آن امتداد تارهای همسو را نیز حدودا در فاصله ۱/۵ الی ۲ سانتی‌متر با ریشه‌های همسو گره می‌زنند. نتیجه نهایی کار همه‌ی ریشه‌های فرش به صورت پنجره‌ای شکل می‌شوند.
ریشه دستباف دو گره
دو گروه شامل دو گره با هم بر روی یک دسته ریشه انجام می‌شود. معمولاً نخ از جنس چله فرش و با ضخامت خود آن انتخاب می‌گردد. این انتخاب باعث محکمتر شدن ریشه قالی می‌شود و از باز شدن آن جلوگیری می‌کند. این کار را به ترتیب توسط دسته بندی ریشه‌ها انجام می‌دهند. عموماً برای قالی‌های نو و کم کارکرد که دارای تارهای بلند و سالم می باشند انجام می‌گردد.
ریشه دستباف گلیم باف
در صورت نیاز به ترمیم ریشه گلیم باف، از روش گره زدن، استفاده می‌شود، تا از تخریب آن جلوگیری شود. این روش باعث بازگرداندن قالی به حالت اولیه می‌شود. در نتیجه عمر آن افزایش پیدا می‌کند.
قیمت ریشه زنی فرش دستباف، ماشینی
برای برآورد هزینه ریشه زنی می‌توانید در هنگام مراجعه به قالیشویی با آنها صحبت کرده و هزینه آن را جویا شوید. بر اساس نوع بافت، هزینه ریشه بافی فرش‌ها با هم فرق می‌کنند.
من فرش ابریشم ریشه بافی کردم خیلی خوب شد